Oman wielki (Inula helenium) należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). Pochodzi z obszarów Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej. W Polsce można go spotkać nad brzegami rzek i miejscach stale wilgotnych.
To bylina osiągająca niekiedy wysokość do 2 metrów. Łodyga jest wzniesiona, sztywna, gruba i bruzdowana, w górnej części mocno rozgałęziona. Cała jest pokrywa włoskami. Liście dolne są duże (15-80 cm!) i eliptyczne, a górne sercowato-jajowate. Wszystkie są bezogonkowe (siedzące), piłkowane lub ząbkowane, miękkie i filcowato owłosione.
Oman wielki kwitnie w lecie, w lipcu, sierpniu i wrześniu. Na końcach pędów pojawiają się spore (8 cm średnicy), żółte kwiatostany-koszyczki o bardzo wąskich i długich kwiatach języczkowych. Roślina należy do miododajnych. Owocem omanu jest niełupka.
Tworzy grube, rozgałęzione kłącza oraz silne korzenie.
Wymagania i uprawa
Oman nie ma wielkich wymagań glebowych, ale najlepiej rośnie na podłożu żyznym, wilgotnym i piaszczysto-gliniastym o pH zbliżonym do obojętnego. Preferuje stanowiska słoneczne, chociaż znosi również półcień. Roślina jest mrozoodporna.
Zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do odchwaszczania, podlewania w razie przedłużających się okresów suszy oraz ochroną przed szkodnikami. Dobrze reaguje na nawożenie organiczne.
Roślinę rozmnaża się przez wysiew nasion wprost do gruntu lub z rozsady co wykonujemy wiosną (III-V). Można również dzielić jej karpy (kilku letnich roślin).
Surowcem leczniczym są korzenie i kłącza omamu wielkiego. Ich zbiór odbywa się wczesną wiosną lub jesienią. Największy plon uzyskuje się zwykle w 2-3 roku uprawy.
Zastosowanie
Bylina jest uprawiana głównie ze względu na cenne właściwości lecznicze, ale oczywiście można ją wykorzystać w ogrodzie tworząc wysokie, bylinowe rabaty.
Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybowe, żółciopędne, moczopędne. Pomaga m.in. przy zwalczaniu kaszlu, zapaleniach gardła, chrypce i zaburzeniach trawiennych. Dodatkowo zawiera w sobie dużo inuliny.
Ciekawostki
W dawnych czasach korzeń omanu smażono w cukrze i był prawdziwym przysmakiem Rzymian. Stosowano go też do odświeżania oddechu i przy astmie.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: alisbalb2/Depositphotos, Inula helenium/nottawasaga/CC0 1.0., Anna/Inula helenium/pixeltoo/CC BY 2.0/Link, vaivirga/Depositphotos