Czosnek ozdobny to nazwa grupy roślin należącej do rodzaju (Allium) z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae). Do rodzaju należy około 700 gatunków, zarówno dziko rosnących, jak i uprawnych (w tym dobrze znanych warzyw, takich jak czosnek pospolity, cebula zwyczajna, por i szczypiorek). Rośliny te pochodzą z Azji, a ludzie wykorzystują je od ponad 5 tysięcy lat.
Wygląd czosnków ozdobnych
Rośliny te zależnie od odmiany dorastają od 50 do 150 cm. Charakterystyczne, rynienkowate liście czosnków wyrastają z przyziemnej różyczki. Jest ich około 8 sztuk z jednej cebulki. Łodygi czosnków, na których powstają kwiatostany, są pojedyncze, wzniesione i gładkie.
Czosnek ozdobny kwitnie od końca maja do sierpnia. Kwiatostany czosnku składają się z wielu drobnych i delikatnych kwiatków, przypominających dmuchawce. Mają średnicę od kilku do kilkunastu centymetrów. Naturalnym zjawiskiem jest, że w czasie kwitnienia liście czosnku zamierają.
Wymagania i uprawa czosnków ozdobnych
Wymagania czosnków są niewielkie – dobrze rosną na glebach piaszczystych lub piaszczysto-gliniastych. Kwiaty są okazalsze, gdy roślina rośnie na stanowisku słonecznym, a pogoda jest chłodna i wilgotna. Rośliny mają różną mrozoodporność zależnie od odmiany (strefa mrozoodporności 4 lub 5).
Cebulki czosnków ozdobnych sadzi się we wrześniu lub październiku (zależnie od panujących w danym roku temperatur). Ich cebulki bez problemu zimują w gruncie i kwitną w następnym sezonie.
Po dwóch, trzech sezonach, czosnki można rozmnażać, przed oddzielanie cebulek przybyszowych (latem).
Pielęgnacja czosnków ozdobnych
- Podlewanie: Czosnki ozdobne wymagają regularnego podlewania, zwłaszcza w okresie wzrostu. Ziemia powinna być stale wilgotna, ale nie mokra, by unikać gnijących cebulek.
- Nawożenie: Nawożenie roślin cebulowych daje bardzo pozytywne efekty. Czosnki ozdobne powinny być nawożone raz lub dwa razy w sezonie, używając wieloskładnikowego nawozu (dla roślin kwiatowych lub specjalnego, do roślin cebulowych). Przed sadzeniem czosnków glebę warto wzbogacić kompostem lub organicznym nawozem.
- Cięcie: Po przekwitnięciu warto przycinać przekwitłe kwiatostany, co wzmacnia cebulę rośliny i wspomaga wytwarzanie cebulek przybyszowych. Nie usuwa się ich liści, dopóki nie zżółkną.
- Zimowanie: Większość czosnków ozdobnych jest mrozoodporna, ale w surowszych klimatach warto okryć rośliny ściółką na zimę, aby chronić cebulki.
Szkodniki i choroby czosnków ozdobnych
Czosnki ozdobne, choć są dość odporne, mogą być atakowane przez pewne szkodniki i choroby. Do głównych szkodników należą śmietka cebulanka, której larwy atakują cebule (szkodnik plantacji jadalnego czosnku pospolitego). Ponadto, mokra gleba może prowadzić do rozwoju chorób grzybowych powodujących gnicie cebulek.
Regularne inspekcje i odpowiednia pielęgnacja pomogą uniknąć większości problemów związanych ze szkodnikami i chorobami.
Zastosowanie czosnków ozdobnych
Czosnki ozdobne cieszą barwami w okresie, gdy wiosenne rośliny cebulowe już przekwitły, a rośliny jednoroczne jeszcze nie kwitną. Na rabacie dobrze prezentują się w grupie lub wymieszane z białymi, stożkowatymi kwiatami pustynników, srebrzystą santoliną czy liliami.
Świetnie sprawdzają się jako kwiaty cięte (można je także suszyć), a rosnąc na rabacie odstraszą nornice i szczury.
Wybrane gatunki czosnków ozdobnych
- czosnek szczypiorek (Allium schoenoprasum)
- czosnek główkowaty (Allium sphaerocephalon)
- czosnek olbrzymie (Allium gigantuem)
- czosnek okazały (Allium aflatunense)
- czosnek sinawy (Alium senescens)
Ciekawostki o czosnkach ozdobnych
Czosnki ozdobne należą do tej samej rodziny roślin, co cebula, czosnek jadalny czy por. Wszystkie te rośliny mają charakterystyczny zapach i są trujące dla psów i kotów (bez obaw – nasze pupile omijają te rośliny z daleka).
Gdzie kupić czosnki ozdobne?
Czosnki ozdobne pojawiają się w sprzedaży pod koniec lata i jesienią – gdy jest termin ich sadzenia. Znajdziemy je w bardzo wielu punktach posiadających ofertę produktów ogrodniczych (centrach ogrodniczych, szkółkach roślin ozdobnych, supermarketach itd.). Jest też dużo sklepów internetowych oferujących te rośliny, np.:
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Henryk Niestrój, Regina Wölk, MonikaP, papaalino, Kerstin Riemer, Sonja Kalee/Pixabay