Spis treści
Dereń jadalny (Cornus mas) to krzew lub niewielkie drzewo należące do rodziny dereniowatych (Cornaceae). Pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Azji. Jest powszechnie uprawiany w wielu krajach jako roślina użytkowa jak i ozdobna.
Wygląd derenia jadalnego
Dereń jadalny to krzew lub małe drzewo, które ma pokrój wniesiony i w dogodnych warunkach może osiągać do 7 m wysokości ale w ogrodach uprawiany jest jako roślina niższa (do 3-4 m). Tworzy eliptyczne liście ułożone naprzemianlegle. Roślina jest uważana za najbardziej dekoracyjną jest w okresie wczesnowiosennym, gdy jako jedna z niewielu kwitnie oraz jesiennym – w czasie owocowania.
Dereń jadalny kwitnie przed wytworzeniem liści w marcu i kwietniu. Tworzy baldachowate kwiatostany, złożone z drobnych, pojedynczych, promienistych kwiatków koloru żółtego. Są one przysmakiem dla pszczół – dereń to roślina miododajna. Owocami są jadalne, owalne pestkowce o czerwonym kolorze.
Wymagania i uprawa derenia jadalnego
Uprawa derenia w ogrodzie jest wyjątkowo prosta. Roślina ta ma stosunkowo niewielkie wymagania glebowe i świetlne. Dobrze owocuje posadzone na stanowisku słonecznym i osłoniętych, ale z powodzeniem może rosnąć również w półcieniu. Toleruje większość typów gleb – nawet podłoża ciężkie. Preferuje lekko zasadowy lub obojętny odczyn gleby. To roślina mrozoodporna.
Rozmnażanie derenia również nie jest trudne, ponieważ roślina stosunkowo łatwo się ukorzenia. Roślina może być rozmnażana zarówno przez sadzonki pędowe zielne jak i zdrewniałe. Zwykle nie stosuje się rozmnażania z nasion, gdyż uzyskane rośliny mogą wtedy nie powtarzać cech odmianowych.
Pielęgnacja derenia jadalnego
Dereń nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Należy go podlewać, gdy okaz jest młody oraz w czasie przedłużających się susz. Bardzo dobrze reaguje na nawożenie – można stosować nawozy długo działające lub specjalistyczne dla roślin owocowych.
Derenie bardzo dobrze znoszą cięcie. Wykonujemy je raz w roku, zimą lub wczesną wiosną (przed rozpoczęciem wegetacji – w marcu). Przycinanie tych krzewów powinno przede wszystkim obejmować usunięcie martwych, uszkodzonych lub chorobowych gałęzi. W tym samym czasie przeprowadzamy również cięcie formujące.
Szkodniki i choroby derenia jadalnego
Dereń jadalny może być atakowany przez mszyce oraz, gdy jest osłabiony, padać ofiarą chorób grzybowych.
Zobacz, jakie środki ochrony roślin możesz kupić w naszym sklepie online!Zastosowanie derenia jadalnego
Derenie jadalne w ogrodzie to podstawa, gdy chcemy prowadzić zrównoważony ogród pełen jadalnych owoców i świergotu ptaków. Jest bardzo cenną rośliną, z której można tworzyć nieformowane żywopłoty owocowe. Może też spełniać funkcje wiatrochronów, choć zdarza się, że przy silnych wiatrach gorzej kwitnie.
Owoce zawierają węglowodany (fruktozę i sacharozę), kwasy organiczne, sole mineralne i witaminy (głównie witaminę C). Mają cierpki, ale ceniony smak. Można je spożywać na surowo, choć zwykle są wykorzystywane do konfitur, soków i innych przetworów. W przemyśle alkoholowym (i produkcji amatorskiej) z owoców derenia wytwarza się słynną nalewkę – dereniówkę.
W medycynie ludowej zaleca się spożywanie owoców na zaburzenia żołądkowo-jelitowe, a okłady na czoło z wywaru z derenia pomagają przy migrenie.
Polecane odmiany derenia jadalnego
- 'Variegata' – o liściach z nierównym białym obrzeżeniem
- 'Macrocarpa' – bardzo duże owoce
- 'Jolico' – dość duże i ciemne owoce
- 'Flava' – żółte owoce
Gdzie kupić derenia jadalnego?
Derenie jadalne w formie sadzonek w doniczkach znajdziemy w punktach oferujących rośliny sadownicze ale również w centrach ogrodniczych i szkółkach roślin ozdobnych. Ciekawe odmiany znajdziemy też w niektórych sklepach internetowych, np.:
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: orestligetka, fotogerstl / AdobeStock, TeunSpaans / CC BY-SA 3.0 / Link, Cornus / wlcutler / CC BY 2.0
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
