Kalendarz cięcia drzew owocowych | Co, kiedy, jak ciąć?

Cięcie drzew i krzewów owocowych, fot. M. Schuppich - Fotolia

Drzewa i krzewy owocowe wymagają silnego, regularnego cięcia. W przeciwieństwie do zieleni ozdobnej, w przypadku roślin owocowych celem zabiegu jest zwiększenie zdrowotności i jakości plonów. Roślinom można nadawać pożądany kształt i stymulować rozwój pędów.

Posłuchaj
00:00
Najnowszy numer
Gardeners' World - Edycja Polska Gardeners' World - Edycja Polska
przejrzyj
Gardeners' World - Edycja Polska
235
Streszczenie artykułu
Cięcie drzew i krzewów owocowych jest niezbędnym elementem pielęgnacji ogrodu, które pozwala na uzyskanie obfitych i zdrowych plonów. Proces ten wymaga jednak znajomości pewnych zasad i technik, które różnią się w zależności od rodzaju rośliny. Przycinanie drzew owocowych powinno odbywać się w okresie spoczynku roślin, czyli od późnej jesieni do wczesnej wiosny. W przypadku drzew pestkowych, jak brzoskwinie czy morele, najlepszym okresem jest wczesna wiosna, tuż przed rozpoczęciem wegetacji. Natomiast drzewa owocowe o miękkich owocach, takie jak jabłonie czy grusze, można przycinać już od późnej jesieni. Podczas przycinania należy usunąć wszystkie chore, uszkodzone lub krzyżujące się gałęzie, a także te, które rosną wewnątrz korony drzewa. W przypadku krzewów owocowych, takich jak porzeczki czy agrest, zasady są podobne, ale istotne jest również systematyczne odnawianie krzewów poprzez usuwanie najstarszych pędów. Przycinanie jest kluczowym elementem pielęgnacji roślin owocowych, które pozwala nie tylko na uzyskanie obfitszych plonów, ale również na zachowanie zdrowia i dobrej kondycji roślin.
Spis treści
Kiedy przycinać drzewa i krzewy owocowe? Zalecane terminy cięcia drzew i krzewów owocowych Rodzaje cięcia: jak przycinać? Jakie błędy są najczęściej popełniane podczas cięcia drzew owocowych? Jak zabezpieczyć rany po cięciu?

Kiedy przycinać drzewa i krzewy owocowe?

Drzewa i krzewy owocowe można przycinać w dwóch terminach – zimowym (w czasie spoczynku) oraz letnim (w okresie wegetacji). U większości gatunków pierwsze cięcie przeprowadza się na przełomie lutego i marca, kolejne wykonuje się latem – usuwając nadmiar pędów. Jabłonie, grusze i śliwy przycina się jako pierwsze, brzoskwinie i nektaryny są wrażliwe na przymrozki i lepiej przyciąć je później, a wiśnie, czereśnie i morele z uwagi na podatność na raka bakteryjnego kory przycina się latem po zbiorze owoców.

Przycinanie pędów drzew i krzewów owocowych przyczynia się do wytwarzania młodych pędów oraz wycięcia wszystkich niepożądanych gałęzi - chorych, porażonych przez szkodniki, zbyt starych lub nadmiernie zacieniających. Warto pamiętać przy tym, że lekkie cięcie pobudza niewielki rozwój pędów, a silne sprzyja intensywnemu rozwojowi. 

Zabiegi przycinania wykonuje się regularnie – nawet corocznie. Tylko w taki sposób można konsekwentnie budować odpowiedni kształt korony i zwiększyć plonowanie.

przycięte pędy jabłoni fot. Oldiefan - Pixabay
Fot. Oldiefan/Pixabay

Prawidłowo przycięte pędy roślin owocowych będą będą bujnie kwitły i rodziły dobrze wybarwione i słodkie owoce.

Terminy i technika cięcia zależą od konkretnego gatunku (czasem nawet odmiany), warunków atmosferycznych oraz rejonu Polski. W zachodnich obszarach cięcie można wykonywać nieco wcześniej (o 1-2 tygodnie) niż na wschodzie. Istotne jest, aby zabiegu zimowego cięcia nie przeprowadzać, gdy temperatura spada poniżej -8°C. Optymalna jest bezdeszczowa, umiarkowanie ciepła pogoda (powyżej 0°C).

Tabela poniżej przedstawia zalecane terminy cięcia. W praktyce nie zawsze to się sprawdza ze względu na wahania pogody. Wtedy warto kierować się zasadą, że najpierw przycina się rośliny o największej mrozoodporności, później (po 2-3 tygodniach) przystępuje się do wykonywania zabiegu u gatunków bardziej wrażliwych na mróz.

Zalecane terminy cięcia  drzew i krzewów owocowych

Gatunek Termin cięcia zimowego Termin cięcia letniego
Jabłoń Od drugiej połowy lutego do końca marca Od lipca do sierpnia
Grusza Od drugiej połowy lutego do końca marca Od lipca do sierpnia
Śliwa Od końca lutego do końca marca Od lipca do sierpnia
Wiśnia - Od połowy lipca do końca sierpnia
Czereśnia - Od połowy lipca do końca sierpnia
Morela - Od połowy lipca do końca sierpnia
Porzeczka Od drugiej połowy stycznia do końca marca Od lipca do sierpnia
Agrest Od drugiej połowy stycznia do końca marca Od połowy lipca do połowy sierpnia
Jeżyna Od marca do połowy kwietnia Od połowy kwietnia do połowy września
Malina Od września do końca listopada -
Leszczyna Od listopada do marca -
Orzech włoski - Od połowy września do połowy października
Akitnidia/kiwi Od końca lutego do połowy marca Przez cały wrzesień

przycinanie malin fot.  rodimovpavel - Fotolia.com
Fot. rodimovpavel/Fotolia

Pędy malin przycina się od razu po owocowaniu.

Polecamy: Ciesielska czy rozłupująca? Jaka siekiera do ogrodu? Zobacz nową generację siekier marki Fiskars

Rodzaje cięcia: jak przycinać?

Cięcie odmładzające

Najczęściej wykonuje się je u drzew oraz krzewów starych. Przeprowadza się je w fazie spoczynku roślin lub po zbiorze owoców (u gatunków pestkowych). To intensywny rodzaj cięcia – dlatego warto rozłożyć go na raty (na 2-3 lata). Zasadniczo cięcie odmładzające poleca na usuwaniu najstarszych pędów i konarów oraz silnym przycięciu pędów rozgałęzionych. Prawidłowo wykonany zabieg umożliwia odnowienie drzewa lub krzewu i pobudza silny rozwój nowych pędów.

Cięcie formujące

Dokładna technika zależy m.in. od gatunku, podkładki i... naszych preferencji. W większości przypadków przeprowadza się je tak, aby uzyskać pokrój z niską, rozłożystą koroną. Cięcie wykonuje się regularnie – co 1-2 lata, począwszy od momentu, gdy roślina wejdzie w okres owocowania.

Oprócz likwidacji zbędnych gałęzi stosuje się także inny zabieg: przyginanie pędów. Zabieg ma na celu nadanie pędom jak najbardziej poziomego położenia (względem gruntu). Osiąga się to na różne sposoby: przywiązując pędy do pnia, zawieszając ciężarki lub zakładając klamerki. Optymalnie korona stanowi ok. 2/3 wysokości drzewa.

Cięcie sanitarne

Wykonuje się je w razie potrzeby, w szczególności gdy drzewo lub krzew jest porażone przez choroby pędów (zgnilizny, huby, rak). Cięcie może być także konieczne przy wystąpieniu zdarzeń losowych (silny grad, huragany, zniszczenia przez mróz oraz przymrozki, itp.).W tym wypadku usuwa się przede wszystkim pędy suche, uszkodzone, słabe oraz porażone przez choroby.

W cięciu sanitarnym możemy wyróżnić cięcie prześwietlające – polega na usuwaniu nadmiaru pędów tak, aby do owoców docierała jak największa ilość światła. W rezultacie korona staje się luźniejsza. Zabieg można wykonywać w terminie zimowo-wiosennym lub latem.

Cięcie korygujące

Wykonuje się głównie na starszych drzewach i krzewach, które do tej pory były niewłaściwie przycinane. W czasie wykonywania tego zabiegu usuwa się m.in. pędy wybujałe, krzyżujące się i skierowane do wnętrza korony.

przycinane młodych pędów fot. bellakadife - Fotolia.com
Fot. bellakadife/Fotolia

Usuń wszystkie "wilki", czyli silne, pionowo rosnące pędy.

Promocje
0 NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 10 ml
NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 10 ml
1 Filcowe Opaski z Dobroczynkiem Gruszowym 10 szt. - Vegano
Filcowe Opaski z Dobroczynkiem Gruszowym 10 szt. - Vegano
2 Mospilan 20 SP – Środek zwalczający mszyce, szkodniki owoców i warzyw – 10 g | Target
Mospilan 20 SP – Środek zwalczający mszyce, szkodniki owoców i warzyw – 10 g | Target
3 Maść Ogrodnicza, do ochrony roślin po cięciu – 350 g
Maść Ogrodnicza, do ochrony roślin po cięciu – 350 g

Błędy podczas cięcia owocówek

Brak wprawy oraz wiedzy może spowodować wiele szkód w sadzie. Drzewa i krzewy owocowe nieodpowiednio cięte nie tylko gorzej plonują, ale mogą dziczeć, są porażane przez choroby i częściej atakowane przez szkodniki.

Zbyt silne cięcie
Jednorazowe usunięcie dużej ilości pędów jest niekorzystne dla rośliny. Jeśli jest taka potrzeba, zabieg rozkłada się na kilka sezonów. W przeciwnym wypadku drzewo (krzew) rozrasta się w sposób zbyt bujny i niekontrolowany (np. powstają wilki), jest mniej odporne na mróz i podatne na choroby.

Stosowanie niewłaściwych narzędzi
Do cięcia należy używać odpowiednich narzędzi. Nawet w grupie sekatorów pojawiają się rozbieżności – te nożycowe służą do cięcia żywych pędów, a kowadełkowe – do suchych. Ponadto nie powinno się używać sprzętu nienaostrzonego, który powoduje duże rany kory i drewna. Po użyciu (oraz każdorazowo po cięciu porażonych okazów) narzędzia powinno się dezynfekować, np. spirytusem.

Cięcie zbyt blisko pąka
Pędów nie wolno przycinać przy samym pąku (nie powinien wystawać ponad płaszczyznę cięcia). Rozwijający się z niego pęd słaby i podatny na uszkodzenia.

przycinanie starych pędów fot. bellakadife - Fotolia
Fot. bellakadife/Fotolia

Tylko młode pędy rodzą owoce, starsze trzeba co kilka lat wycinać.

Zabezpieczanie ran po cięciu zapobiega chorobom

Miejsca ran po cięciu konarów i grubszych pędów zaleca się smarować odpowiednim preparatem. Może to być Funaben, maść ogrodnicza lub preparat Sztuczna Kora. Posmarowanie rany odpowiednim preparatem przyspieszy jej gojenie i zmniejszy ryzyko wystąpienia chorób grzybowych i bakteryjnych (np. raka).


Poznaj zasady cięcia innych roślin ogrodowych:


Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: M. Schuppich/Fotolia

Redakcja poleca narzędzia
0 Sekator Ogrodowy Ze Skórzanym Uchwytem – Stal Węglowa
Sekator Ogrodowy Ze Skórzanym Uchwytem – Stal Węglowa
1 Sekator do gałęzi
Sekator do gałęzi
2 Nożyce do cięcia żywopłotu
Nożyce do cięcia żywopłotu
3 Sekator Teleskopowy Power Dual Cut | Wolf-Garten
Sekator Teleskopowy Power Dual Cut | Wolf-Garten

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera. Zapraszamy Cię także na zakupy do naszego sklepu internetowego.

Obserwuj
Autor
Michał Mazik Michał Mazik

Piszący ogrodnik, autor artykułów, kalendarzy i poradników ogrodniczych.

Artykuły autora Wszyscy autorzy
Tematy
Więcej na ten temat
Jak urządzić ogród w nowym kolorze Pantone 2025 roku – Mocha Mousse?
Komentarze

Berenika Wiśniewska
22-09-2022 09:56
Tniemy młode krzewy , wszystkie pędy skracamy o 1/3 w celu pobudzenienia rośliny do zagęszczania się. Można ciąć teraz można wiosną. Maliny jeśli są to takie owocujace na pędach jednorocznych ścinamy do zera wczesną wiosną, jeśli owocują na pędach dwuletnich wycinamy ...
Gość Milena
04-01-2022 23:20
W tym roku kupiłam dom i nie wiedziałam, że pielęgnowanie przydomowych drzew to taka odpowiedzialność. Moje są bardzo wysokie i ewidentnie zaniedbane, więc w przyszłym sezonie ktoś będzie musiał się nimi zająć. Szukałam już rozwiązań dzięki którym mogłabym samodzielnie ...
Zajrzyj na Forum ZielonyOgrodek.pl
Zobacz nasz
Sklep ogrodniczy
sprawdź ofertę
Sklep Zielony Ogródek
Bestsellery
Tagi
Najnowsze treści