Rabata kwiatowa: projektowanie i zakładanie rabaty w ogrodzie

Wszyscy chcemy mieć w ogrodzie jak najwięcej dekoracyjnych roślin – a jednym z najlepszych sposobów, by osiągnąć taki efekt, jest wybranie tych gatunków i odmian, które przyciągają uwagę nie tylko raz w sezonie. Aby to osiągnąć, bierzemy pod uwagę takie cechy dekoracyjne roślin, jak: kwiaty, owoce, jesienne przebarwianie się, korę, pokrój, atrakcyjne lub zimozielone liście – pomagają one także w planowaniu rabaty, tak by zyskała efekt głębi i była trwała. Myślę, że najlepiej zacząć od ukształtowania podstawowej konstrukcji – z kluczowymi dla danego sezonu roślinami.
– Joe Swift, ekspert Gardeners` World

 

Typy rabat

Rabata całoroczna to szczególny typ rabaty – dekoracyjna przez cały sezon, t.j. obsypana kwiatami od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Rośliny powinny być tak dobrane, aby o każdej porze roku w każdej części rabaty znajdowało się coś atrakcyjnego. Rabata może być także ozdobna w zimie, jeśli posadzimy (najlepiej z tyłu) krzewy ozdobne zimą. 

Zdecydowanie najłatwiej jest stworzyć rabaty sezonowe – rabatę wiosenną (dekoracyjna tylko na wiosnę, a później likwidowaną), rabatę letnią oraz rabatę jesienną.

Najmniej kłopotliwe w pielęgnacji są rabaty jednogatunkowe, a jak możemy się domyślić, dosyć wymagające są rabaty wielogatunkowe, gdyż wiele roślin, które chcielibyśmy na nich mieć mają często bardzo odmienne wymagania – inną porę kwitnienia oraz sezonową dekoracyjność.

Jak założyć rabatę kwiatową w ogrodzie? Poradnik od A do Z

• Ziemia
  Zanim posadzimy rośliny należy odpowiednio przygotować glebę pod rabatę. W tym celu należy obowiązkowo usunąć wszelkie chwasty, ziemię głęboko przekopać oraz wymieszać z nawozem organicznym (kompostu lub obornika), a w razie jego braku – z dodatkiem nawozu wieloskładnikowego. Najlepiej przystąpić do tych prac wiosną (w końcu marca lub kwietniu) albo jesienią (we wrześniu).
  
  
• Miejsce
  Umiejscowienie rabaty w ogrodzie bywa bardzo różne. Można ją założyć przy ogrodzeniu, obok domu lub wzdłuż ścieżki ogrodowej – wszędzie tam gdzie może być ozdobą ogrodu. Można ją także umiejscowić na tle krzewów, ściany domu lub też uczynić centralnym lub dominującym akcentem w ogrodzie (zazwyczaj jednak nie umieszczamy rabaty na środku ogrodu). Więcej o planowaniu ogrodu dowiesz się z artykułu Planowanie i zakładanie ogrodu.
  
  

• Kształt i rozmiar
  Nawet, jeśli masz ogród jest pełen roślin, to zawsze znajdzie się w nim miejsce na choćby niewielką rabatę. Wielkość rabaty dopasowujemy do rozmiarów i charakteru ogrodu ale nie oznacza to, że rabata nie może być duża. Wielkość rabaty uzależniony jest przede wszystkim od czasu, który będziemy mogli poświęcić na jej późniejsza pielęgnację! Nic tak nie szpeci ogrodu jak duża, zaniedbana rabata w centralnym jego punkcie. Dlatego też zanim wbijemy łopatę w ziemię dobrze się zastanówmy nad rozmiarem naszej przyszłej rabaty.
  
  Kształt rabaty zależy od naszych upodobań. Najprostsza rabata może być wykonana w kształcie prostokąta (pod warunkiem, że jej długość jest, co najmniej 3-krotnie większa od szerokości), może ona być także nieregularna o falistej linii. Bardzo naturalnie wyglądają rabaty o nieregularnych kształtach, np. w kształcie nerkowatym lub półksiężycowatym, wzdłuż których można poprowadzić pięknie wijące się ścieżki.
  
  

Wybór odpowiednich roślin

Kwiaty na rabaty
Rabaty mogą się składać z kilku lub z wielu gatunków i odmian roślin. Zależy to od powierzchni, jaką dysponujemy oraz efektu, który zamierzamy osiągnąć. Pięknie kwitnących roślin rabatowych jest bardzo wiele. Wybór gatunków i odmian, kształtów, wielkości i kolorów może doprowadzić do zawrotu głowy. Mogą to być byliny, rośliny jednoroczne lub dwuletnie oraz rośliny cebulowe. Lista roślin polecanych na rabaty znajduje się na końcu artykułu.

Wymagania roślin
Wybierając rośliny na rabatę kwiatową należy przede wszystkim zwrócić uwagę na ich wymagania – warunki glebowe, wodne i ilość potrzebnego światła, a dopiero w drugiej kolejności barwę kwiatów, termin kwitnienia i cechy pokroju.

Warto wybierać rośliny o małych wymaganiach i łatwej pielęgnacji – tzw. pospolite gatunki roślin ogrodowych, rosnące prawie w każdym ogrodzie – np. niezapominajki, bratki, astry, dalie czy liliowce. W zacienionych miejscach ogrodu dobrze sprawdzą się funkie, bergenia sercolistna lub kolorowe żurawki. Natomiast w słonecznych miejscach doskonale będą się prezentować piwonie, liliowce, jeżówka purpurowa, floksy i wiele innych.

Sezonowość
Powinniśmy zadbać o to, by przez cały sezon były na niej kwitnące rośliny lub zastosować rośliny zimozielone, o ozdobnych, barwnych liściach, które przez część sezonu zastąpią kwiaty.

Jednak zanim dokonamy wyboru kwiatów na rabatę, warto zdobyć choćby minimum informacji o roślinach – np. kiedy kwitną oraz jak wyglądają po przekwitnięciu – np. rośliny cebulowe kwitnące wiosną (tulipany, narcyzy, hiacynty) po przekwitnięciu są mało dekoracyjne, a po wykopaniu ich cebul pozostają puste pola. Dlatego obok nich warto posadzić rośliny okrywowe lub płożące, które szybko zarosną puste przestrzenie.

Kolory
Decydując się na wybór konkretnych gatunków o określonej barwie kwiatów dobrze jest dostosować się do kolorystyki otoczenia, stylu całego ogrodu oraz do miejsca, w którym rabata ma powstać. Rośliny kwitnące zwykle dobieramy zgodnie z własnym gustem, warto jednak poznać praktyczne zasady łączenia kolorów na podstawie koła barw. Znajomość zasad pozwoli nam uniknąć wrażenia chaosu i pstrokacizny. Więcej o planowaniu kolorowych nasadzeń dowiesz się z artykułu Kolorowe rabaty – jak dobierać kolory kwiatów?

fot. Nat Arnett/Freeimages

Sadzenie roślin: jak posadzić kwiaty na rabacie?

Układ piętrowy
Tradycyjną rabatę kwiatową komponuje się piętrowo, według zasady - niskie rośliny sadzimy z przodu, wysokie z tyłu, a średnie pośrodku. Rośliny na rabacie powinny być posadzone tak, aby nie zasłaniały się wzajemnie. Im wyższe rośliny, tym mniej okazów powinno być w grupie. Dzięki takiemu układowi będą odpowiednio wyeksponowane, a co najważniejsze - rabata będzie wyglądać naturalnie. Nie musimy jednak ściśle przestrzegać zasad - można od czasu do czasu pozwolić sobie na małe odstępstwo, aby rabata nie nabrała wyglądu schodów.

Naturalny wygląd
Sadzenie roślin na rabatach rządzi się swoimi zasadami kompozycji. Ważne jest, aby grupy roślin nie tworzyły prostych rzędów, ale luźne, wzajemnie przenikające się pasy. Im bardziej naturalny wygląd, tym lepiej, dlatego warto pozwolić sobie na odrobinę kontrolowanego chaosu.

Między niskie rośliny można gdzieniegdzie posadzić kilka wyższych egzemplarzy, a wysokie warto posadzić w kilku, oddalonych od siebie grupach tak, aby nie tworzyły jednolitej ściany.

Posadź z głową: nie przesadzaj!
Przed sadzeniem najlepiej rozstawić wszystkie rośliny w doniczkach oraz cebule na miejscu przyszłej rabaty, poczynając od największych i najważniejszych, stanowiących jej główne elementy, aby zobaczyć czy wcześniej wykonany przez nas projekt rabaty spełnia nasze oczekiwania. Pamiętaj aby zachować odstęp pomiędzy sadzonymi roślinami, aby mogły się swobodnie rozrastać.

Zobacz ponad 100 darmowych projektów ogrodów!

Plan rabaty kwiatowej

Prawidłowe założenie rabaty kwiatowej tak aby była dekoracyjna przez cały sezon, a rośliny rosnące obok siebie miały podobne wymagania i siłę wzrostu jest bardzo trudne i wymaga odpowiedniego planowania. 

Przed posadzeniem roślin warto sporządzić plan rabaty, określający jej wielkość, kształt oraz rozmieszczenie zaplanowanych do sadzenia gatunków i odmian roślin. Wystarczy na zwykłej kartce papieru rozrysować kształt rabaty i rozmieścić poszczególne gatunki i odmiany roślin według ich wysokości oraz terminu kwitnienia (schemat przedstawiamy poniżej). Obok siebie powinny się znaleźć rośliny o takich samych wymaganiach glebowych i świetlnych oraz o podobnej sile wzrostu, by szybciej rosnące nie zagłuszyły tych, które rosną wolniej.

Najłatwiej zrobić to wykorzystując kolorowe plamy odzwierciedlające rozmieszczenie roślin zależnie od wielkości (od najmniejszych na froncie do największych z tyłu) oraz terminu kwitnienia (kolor ciemnozielony – rośliny okrywowe lub płożące, kolor jasnozielony – rośliny cebulowe kwitnące wiosną, kolor żółty – byliny kwitnące latem, kolor fioletowy – byliny kwitnące jesienią. Poszczególne pola na rabacie mogą mieć różną wielkość i kształt. Już po kilku miesiącach, rozrastające się rośliny sprawią, że regularność konturów zostanie zatarta.

* Aster krzaczasty czyli aster karłowaty (Aster dumosus) według nowych ujęć taksonomicznych przeniesiony został do innego rodzaju i obecnie prawidłowa jego nazwa to Symphyotrichum dumosum

FILM: Zakładanie rabaty bylinowej – zasady

FILM: Błędy w zakładaniu rabat

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia: Steffani Lehmann/Pixabay