Rośliny na skalniak | Co posadzić na skalniaku, jakie gatunki są najlepsze?

Od czego zacząć nasadzenia na skalniaku?
Wybór roślin i nie tylko

Na ogrodowym skalniaku nie sadzimy jedynie roślin wysokogórskich (choć w teorii tak być powinno). Dominują gatunki niskie, płożące, o zwartym pokroju, intensywnych barwach kwiatów i silnym zapachu, często także o zimozielonych liściach. Większość z nich to niewielkie byliny o zwartym, kępiastym pokroju lub rozrastające się w duże "poduchy".

Równie ważne jak dobranie roślin jest wybór kamieni, z których będziemy tworzyć nasz skalny ogród. Czasem oprócz zwykłych, polnych otoczaków warto kupić parę pięknych kamieni, płyt czy głazów. 

Fot. Ann Carter/Pixabay
W ogrodach skalnych równie ważne jak rośliny są kamienie.

Co posadzić na skalniaku?
Przykładowe rośliny na skalniak

Doskonale na skalniaku prezentują się także niskie rośliny cebulowe – nadają one pięknych kolorów wczesną wiosną. Wśród nich warto wymienić tulipany botaniczne, ranniki, przebiśniegi, narcyzy, szafirki, szachownice oraz krokusy.

Skalniak to także świetne miejsce dla ziół – np: lawendy, tymianku i oregano – oprócz walorów dekoracyjnych, rośliny te pięknie pachną i przydadzą się w kuchni.

Tłem dla skalniaka mogą być rośliny iglaste – są one ozdobne przez cały rok dzięki zimozielonym igłom. Najczęściej sadzi się gatunki i odmiany płożące, zwarte krzewy oraz niskie drzewa: jałowce, żywotniki (tuje), cyprysiki, sosny, świerki oraz modrzewie.

Warto wyróżnić karłowe odmiany iglaków, takie jak:

• kosodrzewina 'Mops',
• jałowiec płożący 'Blue Forest',
• cyprysik groszkowy 'Filifera Nana'
• świerk biały 'Conica'
  
  

Dobrze także wyglądają karłowe krzewy i drzewa liściaste, np.:

• pięciornik,
• irga pozioma,
• pigwowiec,
• brzoza karłowa,
• leszczyna pogięta.

Jak stworzyć skalniak dekoracyjny przez cały rok?
Postaw na różnorodność

Skalniak powinien być dekoracyjny przez cały rok dlatego też, sadząc rośliny powinniśmy dobrać je pod kątem zmienności sezonowej. Rośliny cebulowe są piękną wiosenną ozdobą, jednak po kilku tygodniach kwitnienia tracą swój urok, a ich żółte liście nie wyglądają dekoracyjnie, dlatego na samym skalniaku najlepiej sadzić jak najmniej kwiatów cebulowych (zamiast tego posadź je o podnóża, gdzie w okresie przekwitania nie będą się rzucać w oczy).

Znacznie dłużej dekoracyjne są niskie byliny, które zachwycają latem, w okresie kwitnienia tworząc kolorowe poduchy (np. rojnik, rozchodnik, floks, skalnica). Jednak na skalniaku dekoracyjne są nie tylko kwiaty, wiele roślin ma także ciekawy kształt, kolorowe liście lub pędy – są to cechy równie ważne i równie piękne jak kwiaty.

Kiedy można sadzić rośliny?
Termin sadzenia roślin na skalniak

Można to robić praktycznie przez cały sezon, jednak najlepszym terminem jest wiosna i późne lato. Wiosną, od początku maja do końca czerwca, nie grożą nam jeszcze upały, a posadzone rośliny będą miały doskonałe warunki i długi czas (cały sezon) aby się dobrze przyjąć. Dobrym terminem jest także późne lato, gdyż temperatura jest już niższa, a wyższa wilgotność sprzyja ukorzenianiu się roślin. Zdążą się przyjąć przed zimą.

Jak i gdzie sadzić rośliny na skalniaku?
Zasady dobierania roślin do stanowiska

Zanim posadzisz rośliny rozłóż doniczki na skalniaku w planowanych miejscach, a następnie spójrz na całość nasadzeń z pewnej odległości. Pozwoli to zobaczyć całą kompozycję i ewentualnie coś jeszcze zmienić przed sadzeniem. Pamiętaj, że małe rośliny szybko będą się rozrastać, z czasem tworzyć duże kępy i nachodzić na siebie.

Częstym błędem jest kupowanie zbyt wielu roślin i utykanie ich w każdą wolną przestrzeń. Skalniak powinien być kolorowy, jednak aby uniknąć wrażenia pstrokacizny warto zachować umiar. Wysokie rośliny sadź z tyłu, duże rozplanuj w nasadzeniach pojedynczo, a niskie w małych grupach z przodu.

• Odpowiednie gatunki do warunków na skalniaku

Rośliny na skalniak dobierz do warunków nasłonecznienia – na stoku południowym i zachodnim (które są przez cały dzień skąpane słońcem) sprawdzą się tylko rośliny światłolubne. Na stoku północnym i wschodnim musisz na skalniaku posadzić rośliny cieniolubne.

Pamiętaj także aby nie sadzić obok siebie gatunków kwaśnolubnych z tymi lubiącymi glebę wapienną.

Sprawdź też czy wybrane rośliny nie mają odmiennych potrzeb wodnych – w przyszłości podlewając jedne możesz zaszkodzić drugim.

• Małe i niskie rośliny sadź w grupach

Rośliny na skalniaku powinno sadzić się w grupach po kilka sztuk danego gatunku lub odmiany. Rozrastając się będą tworzyć "poduchy". Dzięki temu skalniak będzie wyglądać naturalnie. Dużym błędem jest sadzenie wielu rożnych roślin (po 1 sztuce). Powoduje to nadmierny efekt pstrokacizny. Nadmiar kolorów, kształtów i faktur sprawia wrażenie chaosu i wygląda bardzo nienaturalnie.

Nie można jednak zupełnie zrezygnować z różnorodności, sadząc tylko rośliny podobne do siebie. Przyjmij zasadę, że na małym skalniaku (około 2 m2) posadź maksymalnie 4-5 różnych roślin w grupach (po 3 szt w grupie).

Pamiętaj! Sadząc rośliny warto zachować pomiędzy nimi odstęp, aby mogły się swobodnie rozrastać przez lata. Nie można sadzić ich zbyt gęsto, gdyż już w krótkim czasie ekspansywne gatunki zaczną wchodzić na wolniej rosnące.

• Duże i wysokie rośliny sadź pojedynczo z boku lub z tyłu

Dużym, choć bardzo częstym błędem jest sadzenie na środku skalniaka jałowca płożącego. W pierwszych latach roślina wygląda bardzo dekoracyjnie jednak już po kilku sezonach nadmiernie się rozrasta tłumiąc wszystkie rośliny wokół.

W okolicy skalniaka lepiej nie sadzić drzew! Początkowo są one niewielkich rozmiarów, jednak w przeciągu 10 lat szybko zdominują kompozycję, a co najważniejsze – zacienią nadmiernie skalniak, czyniąc go miejscem nieprzyjaznym dla większości roślin. Jeśli jednak zdecydujemy się na drzewa posadźmy je z tyłu, gdzie będą tworzyć doskonałe tło. Warto wybrać niskie gatunki iglaste – np. świerki, jodły, sosny, modrzewie.

Drzewa liściaste tworzą znacznie więcej cienia, a na jesieni przykrywają skalniak opadłymi liśćmi, które mogą gnić. Ponadto ich korzenie (nawet jeśli drzewa są daleko od skalniaka) będą pobierać bardzo dużo wody!

Jakie podłoże dla roślin na skalniak?
Ziemia na skalniak

Ziemia na skalniaku musi być przepuszczalna – najlepiej sprawdzi się mieszkanka ziemi kompostowej, podłoża torfowego, gruboziarnistego żwiru i piasku. Pamiętajmy jednak, że na skalniakach sadzimy wiele roślin o różnych wymaganiach glebowych. Warto dobrać do nich ziemię o odpowiednim pH – np. rododendrony i inne rośliny wrzosowate lubią kwaśne pH, a np. żagwin, dzwonki, goździki, skalnice, rojniki i rozchodniki wolą podłoże obojętne lub bardziej zasadowe.

Niektóre kamienie (np. wapienie), w wyniku wypłukiwania wapnia, mogą po kilku latach zmienić podłoże na zasadowe, dlatego też warto sprawdzać pH ziemi raz w roku i w razie potrzeby zastosować nawóz zakwaszający lub kwaśny torf (gdy gleba będzie miała zbyt wysokie pH) lub kredę i dolomit (gdy pH będzie zbyt niskie).

Spis najczęściej wybieranych gatunków bylin i krzewinek na skalniak:

• Acena drobnolistna (Acaena microphylla) – 5-10 cm
• Aster alpejski (Aster alpinus) – 30-40 cm
• Barwinek pospolity (Vinca minor) – 30 cm
• Bergenia sercowata (Bergenia cordifolia) – 60 cm
• Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) – 20 cm
• Bodziszek czerwony (Geranium sanguineum) – 20-50 cm
• Cymbalaria murowa (Cymbalaria mularis) – 5-10 cm
• Czyścica alpejska (Acinos alpinus) – 40-50 cm
• Czyściec wełnisty (Stachys lanata) – 30 cm
• Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans) – 10-20 cm
• Delosperma (Delosperma) – 3-5 cm
• Dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopelata) – 2-10 cm
• Dzwonek dalmatyński (Campanula portenschlagiana) – 10 cm
• Dzwonek karpacki (Campanula carpatica) – 15-40 cm
• Fiołek rogaty (Viola cornuta) – 2,5-4 cm
• Fiołek wonny (Viola odorata) – 10 cm
• Floks szydlasty (Phlox subulata) – 10 cm
• Floks śnieżny (Phlox covillei) – 2-4 cm
• Gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica) – 15 cm
• Goździk kropkowany (Dianthus deltoides) – 10-40 cm
• Goździk pierzasty (Dianthus plumarius) – 30 cm
• Karmnik ościsty (Sagina subulata) – 3-5 cm 
  
  

• Hebe (Hebe) – 80-100 cm
• Kocimiętka Faassena (Nepeta x faassenii) – 50 cm
• Kostrzewy (Festuca) – 20-30 cm
• Kuklik szkarłatny (Geum coccineum) – 60 cm
• Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – 50 cm
• Lebiodka pospolita (Origanum vulgare) – 60-80 cm
• Lewizja liścieniowa (Lewisia cotyledon) – 20 cm
• Macierzanka cytrynowa (Thymus x citrodorus) – 100 cm
• Tymianek pospolity (Thumus vulgaris) – 20-50 cm
• Mikołajek alpejski (Eryngium alpinum) – 70 cm
• Modrzewnica (Andromeda polifolia) – 20-40 cm
• Mydlnica bazyliowata (Saponaria ocymoides) – 25 cm
• Orlik alpejski (Aquilegia alpina) – 40 cm
• Pierwiosnek (Primula) – 10-50 cm
• Pięciornik (Potentilla) – 100 cm
• Posłonek ogrodowy (Helianthemum x hybridum) – 15-20 cm
• Przetacznik rozesłany (Veronica prostrata) – 15 cm
• Rogownica kutnerowata (Cerastium tomentosum) – 20 cm
• Rojnik (Sempervivum) – 10 cm
• Rozchodnik ostry (Sedum acre) – 10 cm
  
  

• Sasanka alpejska (Anemone alpina) – 30 cm
• Sasanka zwyczajna (Pulsatilla vulgaris) – 25 cm
• Sesleria skalna (Sesleria albicans) – 50 cm
• Skalnice (Saxifraga) – 30 cm
• Smagliczka skalna (Aurinia saxatilis) – 10-30 cm
• Strzęplica sina (Koeleria glauca) – 25 cm
• Szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) – 15-20 cm
• Tojeśc rozesłana (Lysimachia nummularia) – 5 cm
• Turzyca (Carex) – 30-80 cm
• Ubiorek wieczniezielony (Iberis sempervirens) – 35 cm
• Ułudka wiosenna (Omphalodes verna) – 20 cm
• Wawrzynek główkowy (Daphne cneorum) – 10-20 cm
• Wawrzynek murański (Daphne arbuscula) – 15 cm
• Wilczomlecz mirtowaty (Euphorbia myrsinites) – 20 cm
• Zawciąg nadmorski (Armeria maritima) – 10-20 cm
• Żagwin ogrodowy (Aubrieta x cultorum) – 10 cm

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia tytułowe: Kassandra2 / Depositphotos, darepixel / Pixabay