Bazylia pospolita (Ocimum basilicum)

Bazylia pospolita (Ocimum basilicum) znana w Polsce m.in. jako bazylia wonna, bazylek, balsam czy bazyliszka polska, i należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Pochodzi z południowej Azji. To jedna z najciekawszych jak i najbardziej znanych roślin przyprawowych.

Jest rośliną jednoroczną, o łodydze wzniesionej, rozgałęzionej. Roślina osiąga wysokość do 50 cm. Jest gęsto ulistniona. Liście są jasnozielone, ogonkowe, w zarysie jajowate, delikatnie ząbkowane i naprzeciwległe. Cała roślina posiada wyraźny zapach, którego nie lubią niektóre zwierzęta (np. krety).

Bazylia pospolita kwitnie od lipca do września lub października. Kwiaty bazylii są drobne, grzbieciste, zebrane w nibyokółki na szczytach pędów i występują w kolorach białym lub różowym. To roślina miododajna. Owoce to ciemnobrunatne lub czarne niełupki.

Wymagania i uprawa

Stanowisko pod bazylię powinno być ciepłe, słoneczne, osłonięte od wiatrów, o wystawie południowej. Roślina wymaga gleb żyznych, próchnicznych (nie znosi bezpośredniego nawożenia obornikiem), strukturalnych, utrzymanych w wysokiej kulturze, o odczynie obojętnym.

Pielęgnacja polega na spulchnianiu gleby, odchwaszczaniu i nawadnianiu roślin. Można ją nawozić (nawozami dla warzyw i ziół).

Bazylię pospolitą rozmnaża się z siewu nasion wprost na polu lub z rozsady, w gruncie lub w doniczkach w ogrodzie i w domu. Nasiona podczas kiełkowania wydzielają galaretowaty śluz, tworzący ochronną otoczkę. Siewki bazylii pojawiają się po 7-10 dniach.

Zbiór wykonuje się w fazie początku kwitnienia roślin (VI-VII). Ziele ścina się ok 15 cm nad ziemią. Łodygi bazylii są bardzo wrażliwe, dlatego przy zbiorze należy uważać, by ich nie pognieść.

Zastosowanie

Bazylia pospolita to roślina przyprawowa. W kuchni korzysta się z liści świeżych oraz ususzonych jak też olejku bazyliowego. Dodaje się ją do sosów, zup, sałatek, omletów, pizzy czy octu i oleju. Olejek z bazylii można stosować do wyrobu likierów ziołowych itp..

Jak zwykle bywa, bazylia oprócz przyprawy należy również do ziół leczniczych. Ma działanie rozkurczowe, przeciwzapalne, moczopędne, lekko odkażające (przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze) oraz wspomaga trawienie. Pobudza apetyt, pomaga przy wzdęciach i zapaleniach pęcherza.

Odmiany

• 'Genovese', 'Napoletano' – odmiany o dużych liściach
• 'Siam Queen' – wydłużone liście
• 'Cinnamon' – odmiana o bardzo charakterystycznym, słodko-ostrym aromacie
• 'Dark Opal' – bardzo ciemne, czerwono-purpurowe liście
• Ocimum basilicum var. purpurascens 'Purple Ruffles' – (podgatunek) odmiana o ciemnopurpurowych, kędzierzawych liściach
  
  

Ciekawostki

Nazwa łacińska bazylii pochodzi z greki, gdzie okimum oznacza "pachnace", a basilikos – "królewskie". Roślina choć znana od stuleci, była w starożytności różnie postrzegana, w tym jako bardzo groźna (np. potrafiła rodzić groźne owady, a nawet skorpiony!). Z czasem jednak zapomniano o jej złej sławie, a w XVI wielu, gdy jej popularność dotarła do Polski z pełną mocą, z łatwością znalazła się w kanonie bardzo cenionych przez nas przypraw.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: seeandfeel2017/Pixabay, GruenAp/Pixabay, Floradania.dk

Zobacz, jakie nasiona bazylii i innych ziół możesz znaleźć w naszym sklepie online